Uptime, hosting seçimi esnasında sık sık karşılaşılan kavramlardan biridir. Güvenilirlik ölçütü olarak da bilinir. Kelime anlamı, bir makinenin kullanılabildiği zamanı saniye, saat, gün, hafta, ay ile beraber yıl şeklinde gösterilen metriktir. Tam tersi yani kesinti süresi ise downtime olarak ifade edilir. Daha önce belirlenmiş bir hizmetin ya da makinenin çalışmadıkları zamanları ifade etmesine de denir. Uptime oranı genellikle %90 ve %90,4 gibi kesirlik yüzdeliklerle gösterilir. Bir makinenin kullanılabilir olduğu süre, o makineden ne kadar süre verim alabileceğinizi belirler. Herhangi bir sistem üzerinde meydana gelen kesinti genel olarak sistemlerin hizmet vermiyor olması ile müşterilerin memnun olmamasına neden olur. En iyi hosting firmalarının bile genel olarak planlı bir şekilde bakım, güvenlik, donanım ya da yazılım sorunları ile beraber doğal afetler ve elektrik kesintisi sorunları gibi sorunlarla mücadele eder.
Peki detaylarıyla irdelemek gerekirse Uptime nedir? Hazırsanız birlikte inceleyelim.
Uptime Nedir?
Web sitelerinde kullanılan veriler bir barınma / hosting hizmeti ile saklanır. Saklanan bu veriler bilgisayarı andıran fakat daha da büyük boyutlara sahip fiziksel sunucularda ya da sanal barındırma hizmetlerinde tutulur. Web sitesine erişim ve güvenliği açısından, sunucunun 7/24 kesinti yaşamadan çalışması gerekir. Bakım hizmetleri, elektrik kesintileri, yazılım ya da donanım sebebiyle karşılaşılan sorunlar gibi faktörler hizmet kesintisine sebep olabilmektedir. Fakat planlı kesintiler içinde barındırdıkları web siteler için sorunu minimuma indirmektedir. Özetle uptime ölçütü verilerinizin ne kadar süre kesintisiz bir şekilde çalışabileceğini gösterir. Yüksek uptime verileri, kullanıcı memnuniyetini doğrudan etkiler. Bu nedenle sunucu seçiminde kullanıcıları kriterleri arasında gelir ve sunucunun kalitesini gösteren metriklerden birisidir.
Uptime Ne İşe Yarar?
Uptime oranı düşük olduğu zaman ilgili web sitede erişim sıkıntıları baş gösterecektir. Bu da kısa bir süre içinde ziyaretçi kaybına neden olur. Kullanıcılar web sitesinin kullanılabilir zamanlarını beklemek yerine hemen alternatif sitelere yönelir. Sadık bir ziyaretçi kitlesine ulaşmak ve kitleyi tutabilmek oldukça zordur. Bunun için sitenin her zaman 7/24 ulaşılabilir ve erişilebilir olması gerekir. Güvenilir bir hosting sağlayıcısı bulmak açısından büyük öneme sahiptir.
Bu kesintiler arama motoru optimizasyonu (SEO) açısından da olumsuz bir etki yaratmasını sağlar. Arama motorlarının algoritmaları, site taraması esnasında sıklıkla kesintiye uğrayan sayfaları algılar. SEO performansını düşük olarak saydığından sitenizin aramalarda çıkmamasına ve kullanıcılara ulaşamamasına sebebiyet verir. Daha kurumsal bir gözle değerlendirildiğinde, kesintiler kullanıcılarda güven kaybına neden olur. Kullanıcılar kesintiye uğrayan sitelerle kullanıcı verileri paylaşımını da iki kez düşünecektir. Bunun dönüşü de web sitesinin finansal olarak kayıplar yaşamasına kadar götürür.
Uptime değer yüzdesi, ne kadar %100’e yakınsa site erişimi de o kadar kesintisiz olur. Bakım gibi planlı bir kesinti olması durumunda ziyaretçileri önceden bilgilendirmek, güven sağlamak için önemlidir. Her şey kontrolümüz altında izlenimi verecektir. Bu nedenle, hosting seçiminde düşük oranda kesinti kadar müşteri hizmetleri ile iletişim de önemlidir.
Uptime Oranı Nasıl Hesaplanır?
Uptime oranı hesaplama yapılırken online olma sürelerinin toplam aktivitenin kullanılabilirlik durumlarına bölünmesi ile elde edilen kısma denir. Mutfak değer 363 gün olarak ya da yüzde 99,7 dahil olacak şekilde birkaç farklı hesaplama modeli ile bulunabilir. Bu hesaplamalar yapılırken belirli adımlar takip edilir.
365 gün x 24 saat = 8760 aktif çalışma süreci anlamına gelir. Yıl içerisinde en fazla 10 saatlik bir kesinti olması iddiaları yer alırken hosting firmaları bu durum karşısında 8760 – 10 = 8750 olarak erişebilir hizmeti sunar. Bu sayede optime oranı 8750 / 8760 = %99,8854 olarak ön görülür. Eğer bir hosting firması %99 oranında uptime vaat ediyorsa bu durum %1 oranındaki kesinti süresi olacağına işaret eder. Ayrıca %100 uptime oranına sahip olmak neredeyse imkansızdır. Bu belli bir dönem için, örneğin bir hafta ya da bir ay için, mümkün olsa bile bu yüzdelik değerin ölçüt olabilmesi sürekliliğe de bağlıdır. Kısa süreli trendlerin etkisini kırmak adına, hesaplamalar yıl bazı yapılmaktadır. Kişisel web sitelerinin yanı sıra bloglar ve bilgilendirme amaçlı bulunan siteler için 3 günlük kesinti bir sıkıntı işaret etmese bile e-ticaret sitesi üzerinde bu durum büyük zararlar anlamına gelebilir.
Hosting yani barındırma hizmeti sunan firmalar bu verinin önemini bildiği için, uptimeoranını yüksek tutmayı amaçlar. Bunun için çeşitli önlemler alırlar. Bunlar:
- Bağlantının kopmasını engelleyen güçlü bir internet altyapısı.
- Elektrik kesintisine karşı alınan büyük jeneratörler veya UPS gibi cihazların kullanılması.
- Periyodik bakımların yapılarak eski makinaların yeniler ile değiştirilmesi. Bu yöntem donanım sorunlarını önlemek için uygulanır.
- Yazılımsal hataların önüne geçmek için düzenli güncelleme ve bakım yapılması.
- Siber saldırılara karşı güçlü güvenlik duvarlarının oluşturmak.
